Hiện Nay có khoảng 400 loài thuộc 3 họ: Yến (Apodidae), Yến mào(Hemiprosnidae), Chim ruồi (Trochilidae). Ở Việt Nam đã gặp 9 loài: Yến hông xám (Aerodramus fuciphagus), Yến núi (Aerodramus brevirostris), Yến đuôi cứng hông trắng (Hirundapus caudacuta), Yến đuôi cứng bụng trắng (Hirundapus cochinensis), Yến đuôi cứng lớn (H. gigantea), Yến cọ (Cypciurus batasiensis), Yến hông trắng (Apus pacificus), Yến cằm trắng (Apu affinis), Yến mào (Hemipsocne longipennis)

 

Chim yến có rất nhiều loài khác nhau; chúng có thói quen dùng nước bọt của mình để xây tổ. Nước bọt được đem trộn với các vật liệu khác như cỏ, rêu, lông chim, khi khô quánh lại có độ cứng không kém gì đá. Mỗi loài yến dùng một loại vật liệu riêng gắn bằng nước bọt để xây tổ, có 3 loài chim Yến tổ có thể ăn được đó là Yến ấn Độ (Collocalia unicolor), Yến tổ đen (C. maxima) và Yến tổ trắng (C. fuciphaga). Yến tổ trắng làm tổ hòan toàn bằng nước bọt của mình, Yến tổ đen có thêm 10% là lông chim. 

Loài chim yến cho tổ trắng này thường thấy ở Indonesia, Malaysia, Việt Nam, Thái Lan. có tên khoa học là Aerodramus fuciphagus (còn gọi là Collocalia fuciphaga) chia ra làm nhiều phân loài

 

Ở nước ta đặc biệt có loài Chim Yến hàng ( còn gọi là Chim Yến nhỏ, Hải Yến..) là loại chim độc đáo nhất thế giới Tên tiếng Anh: German's Swiftlet Tên khoa học: Aerodramus germani Là lòai làm tổ hoàn toàn bằng nước dãi , tổ chim có giá trị dinh dưỡng cao và có giá trị kinh tế cao

Tổ chim Yến là món đứng đầu trong bát trân, tức 8 món ăn quý dành cho vua chúa (cùng với hải sâm, bào ngư, tay gấu…). Trong tổ yến có hàm lượng cao các axit amin thiết yếu cho cơ thể.

 

 

Mao yến: Là tổ làm lúc đầu để đẻ trứng nên chứa nhiều lông yến, sần sùi như xơ mướp, cứng mà giòn.

 

Bạch yến: Là tổ làm lần thứ hai sau khi mao yến bị lấy mất, có màu trắng tinh, nửa trong suốt.

 

Huyết yến: Là loại yến sào quý và hiếm nhất, chứa các sợi xơ màu đỏ mà người ta cho rằng đó là do máu của yến lẫn với nước dãi

 

Tổ Yến có giá trị kinh tế cao, nên bên cạnh việc khai thác tổ yến tự nhiên, hiện nay ở Indonesia và Malaysia người ta đã nghiên cứu phát triển nghề nuôi yến trong nhà. Nguyên tắc của nghề này là trong vùng phải có một loài yến cùng giống (Collocalia) với yến hàng. Loài yến bụng trắng Collocalia esculenta ở Indonesia và Malaysia đáp ứng được tiêu chuẩn này. Yến bụng trắng thuộc nhóm yến đen bóng, không có âm dội (sóng âm phát ra để định vị vật thể). Giống này làm tổ bằng cỏ có ít nước bọt gắn kết. Chúng làm tổ trong các ngôi nhà với số lượng vài trăm con. Điều này đã quyến rũ yến hàng vào theo. Khi yến hàng làm tổ trong nhà thì người ta lấy trứng yến hàng cho yến bụng trắng ấp. Kết quả là yến hàng tăng dần số lượng và thay thế cho yến bụng trắng. Sau khi yến hàng đã có số lượng nhiều, người ta che dần các cửa sổ, cửa lớn làm cho ngôi nhà tối lại như hang yến. Yến bụng trắng không có âm dội nên phải ra ngoài, nhường nhà cho yến hàng. 

 

Trong cộng đồng chim Yến không có vấn đề tranh giành hay chiếm đoạt tổ ấm, con này không bao giờ chung chạ với bạn của con khác. Thậm chí chúng không bao giờ lẫn lộn về tổ của nhau.Cả hai vợ chồng cùng xây dựng tổ ấm, mẹ ấp trứng, cha kiếm mồi nuôi con. Mỗi năm chim mái chỉ đẻ một lần, từ một đến hai trứng, màu trắng, kích thước khoảng 14 x 22mm

 

Chim Yến là một loài chim chung thủy, son sắt. Mùa Xuân là mùa tình yêu của Yến, cả đàn cứ chao liệng quanh hang tìm đôi tìm cặp. Chúng bay lượn suốt cả ngày như thế không mỏi mệt, quên ăn, tíu tít bên nhau như vui vầy duyên mới

 

Chim kết đôi và cùng nhau xây tổ mùa làm tổ của chim từ tết đến tháng ba. Giữa các lần xây tổ và đẻ trứng, chim thường treo trên vách đá để ngủ

 

Sau khi chim mẹ và chim bố vừa xây xong tổ, tức vào khoảng đầu tháng 4 âm lịch, lúc ấy có từ 5 đến 10% số chim đẻ trứng, người ta bắt đầu hái tổ yến tức thu hoạch vụ một( Mao Yến). Những tổ nào có trứng, họ lấy tổ và đổ hết trứng xuống biển. Những cặp chim đã đẻ thì buồn bã bơ vơ, còn những vợ chồng chưa đẻ lại ngày đêm vội vã "rút ruột" làm tổ mới để kịp thời kỳ đẻ trứng, khoảng ba mươi ngày sau thì xong, kích thước chỉ bằng bẩy phần mười tổ vừa bị bóc, và chỉ còn 90 - 95% số chim đẻ trứng(Bạch Yến). Và có sợ sơ màu đỏ là Huyết Yến

 

Sau mùa làm tổ, chim Yến kiệt sức và có những chuyến bay, mãi mãi chim không trở về....

 

 

Bên cạnh Chim Yến lấy tổ, còn có những loài chim Yến có giọng hót rất hay, thủy tổ của lòai chim Yến hót được con người thuần dưỡng cách đây 400 năm. 

Đầu tiên, khi các cuộc chiến tranh giành lãnh địa, lãnh hải xảy ra giữa các quốc gia thuộc châu Âu, người ta đã đem về đất liền những chú chim yến hoang dã, vóc bé nhỏ, màu lông xanh tối với những phớt vàng màu cỏ úa từ quần đảo Canaries bên bờ Đại Tây Dương và trên đảo Elbe thuộc Địa Trung Hải. Tuy không đẹp nhưng bù lại, giọng hót của nó quyến rũ người nghe ngay lập tức. Nó có tên khoa học là Serius Canaries.

 

Để giữ độc quyền, người Tây Ban Nha chỉ bán ra nước ngoài những chú chim trống. Đến thế kỷ 17, người Ý đánh cắp được những con mái và bắt đầu hình thành “công nghiệp sinh sản”. Ngày nay yến Canary đã dược lai tạo và ổn định giống qua việc xử lý gène trong các phòng thí nghiệm của các nhà điểu học với hàng ngàn màu sắc diễm kiều khác nhau được tung ra khắp thế giới, trở thành loại chim cảnh có màu sắc thu hút nhất với giọng hót hay nhất trong các loài chim có tiếng hót hay cùng sự điều nghiên có chọn lọc về tiết tấu chính, phụ. Yến Canary có chất giọng “siêu đẳng quốc tế” phải là giống yến có nguồn gốc nuôi dưỡng tại vùng núi Harz của nước Đức. Với giọng hót nhiều tiết tấu chính và một số tiết tấu phụ, khi trình diễn, nó điều tiết khẽ khàng, êm tai với cái mỏ luôn khép. Kế đến là yến vùng Flandre nước Bỉ. Giọng hót của nó sinh động hẳn với gần 20 tiết tấu nhưng lại pha tạp một số âm chói tai, thô cứng, khi hót cái mỏ thỉnh thoảng há ra.