Yến sào (tổ yến) quý có giá bán hàng triệu đồng/g. Tại nhiều thành phố lớn, các cửa hàng bán yến sào mở ra nhan nhản khiến người mua khó phân biệt thật giả.
Đủ loại thượng vàng hạ cám
Yến sào còn được gọi là tổ yến, hải yến, yến thái, là tổ của loài chim yến biển. Tuỳ theo tính chất và kích cỡ, tổ yến chia làm ba loại: yến huyết (tổ yến màu đỏ hay hồng, cao giá nhất), yến quang (là loại tổ yến có chất lượng tốt, tổ to, màu trắng, mỗi tổ nặng từ 10 - 12g). Loại thứ hai là yến thiên (tổ yến nhỏ hơn, màu xanh nhạt hay vàng nhạt) và thứ ba là yến địa (tổ yến nhỏ, xấu, màu xám hay lục nhạt). Yến sào được bày bán tràn lan như rau củ, không chỉ tại các chợ An Đông (quận 5), chợ Bình Tây (quận 6)... mà yến sào còn được bày bán trên nhiều ngả đường, chưa kể rao trên các cửa hàng online.
Chỉ một đoạn trên đường Phan Đình Phùng (quận Phú Nhuận, TPHCM) cũng thấy nhan nhản các hàng yến sào. Theo lời giới thiệu của chị Lan, nhân viên bán hàng Công ty Thiên Phú Lộc, đường Nguyễn Oanh, quận Gò Vấp, TPHCM, yến sào có 4 loại gồm: Yến trắng, yến vàng, yến huyết và một loại nữa không dùng để ăn mà chỉ để ngâm rượu là yến quang. Xếp trong hạng VIP ngoài yến huyết còn có hồng yến đảo Hội An giá tới hơn 18 triệu đồng/g, cực phẩm huyết yến đảo Hội An có giá tới 34 triệu đồng/g... Trong các chủng loại yến kể trên thì yến huyết là bổ nhất. Tuy chất lượng, giá cả có khác nhau nhưng tất cả các loại yến đều có tác dụng với người bệnh.
Không chỉ ngợp trước các chủng loại yến, khách cũng bị "choáng" trước giá cả trên trời, mỗi nơi mỗi giá. Nắm được tính chất của mặt hàng yến là quý hiếm nên các cửa hàng đưa ra mức giá khác nhau. Chỉ tính riêng giá yến huyết thôi cũng đã đủ loại giá. Tại cửa hàng Thiên Phú Lộc trên đường Nguyễn Oanh (quận Gò Vấp), yến huyết có giá 13 triệu đồng/100g, một cửa hàng yến sào khác trên đường Hoàng Văn Thụ (quận Tân Bình) bán 100g yến huyết 7 triệu đồng. Còn ở một cửa hàng bán yến sào tại quận 1, yến huyết loại 1 là 12 triệu đồng/100g, yến huyết loại 2 giá 10 - 11 triệu đồng/100g.
Mắt thường khó phân biệt thật giả
Chị Hà Thị Minh Thu sống tại 9C1/13, phường Thạnh Lộc, quận 12, TPHCM băn khoăn khi không biết lựa thế nào để mua yến cho đúng vì chị đang mang thai tháng thứ 5 nghe nói ăn yến sẽ bổ dưỡng, muốn mua về ăn mà thấy quảng cáo các kiểu khác nhau. Chị vào tiệm hỏi thì nhân viên bán hàng đều nói "loại tai yến nào cũng tốt". Chị Thu còn lo ngại việc yến sào trắng, vàng đã qua sơ chế có thể còn bị các cơ sở sản xuất có dùng chất tẩy trắng.
Bà Kiều Oanh, quản lý một cửa hàng yến sào có tên Yến sào Cung Đình cho biết, cách để phân biệt yến thật, giả là đem ngâm tổ yến vào nước. Yến thật ngâm lâu sợi vẫn dai, không đổi màu, còn yến giả thường được pha chế với bột, lòng trắng trứng nên khi ngâm sẽ bở vụn, vón cục.
Theo ông Huynh Đình Kỳ Minh, giám đốc Công ty TNHH Sâm Yến Nhật Minh, cách tốt nhất để phân biệt tổ yến thật giả, khách hàng nên mua yến tổ thô là loại tổ yến còn nguyên lông chưa qua sơ chế, và yêu cầu cửa hàng đưa giấy chứng nhận. Vì hiện nay với công nghệ tinh xảo đôi khi người mua có đem về ngâm yến cũng không phát hiện ra thật, giả và mắt thường thì càng không thể phân biệt được.
Trước đây, Viện Hải Dương học Nha Trang đã phân tích tổ yến thật có mùi vị tanh, mùi ẩm mốc. Yến sào giả có mùi hôi, khi nấu sôi sẽ tan và có mùi của chất carbonate natri (Na2CO3). Để qua đêm có mùi khó chịu. Yến sào giả thường làm từ tinh bột rau câu, lòng trắng trứng, Na2CO3 và một số hợp chất khác. Để nhận biết yến sào thật hay giả cũng có thể ngâm thử yến vào nước lạnh. Tổ yến giả gặp nước sẽ nhão, còn tổ yến thật vẫn nguyên sợi. Hoặc có một cách khác là cho tổ yến vào dung dịch iốt, nếu giả sẽ chuyển sang màu xanh.
